De gemeente Leeuwarden zet stappen naar een duurzaam en toekomstbestendig voedselsysteem dat bijdraagt aan de gezondheid van inwoners, de leefbaarheid van wijken en dorpen, het landschap, de biodiversiteit, het klimaat en schoon water.
In Nederland heeft ongeveer de helft van de volwassenen overgewicht. In Leeuwarden is dat niet anders met 48,5 procent. Het RIVM waarschuwt dat het percentage verder zal stijgen als overheden geen extra inzet plegen op onder andere een gezonde voedselomgeving. Ook de gezondheidsproblemen onder jongeren nemen toe.
Daarnaast zoeken we oplossingen om de natuur en soortenrijkdom in Nederland te beschermen, de klimaatverandering het hoofd te bieden, en de waterkwaliteit te verbeteren.
Koppelkansen
De gemeente Leeuwarden ziet in voedsel koppelkansen. Voedsel verbindt en raakt zowel het fysieke als het sociale domein:
- Gezonde bodems leveren belangrijke ecosysteemdiensten en dragen bij aan humane gezondheid via volwaardige voeding.
- Door minder vlees en meer plantaardige eiwitbronnen te eten, zoals peulvruchten en noten, verminderen we de schadelijke uitstoot van broeikasgassen en stikstofoverschotten in de bodem, die naar grond- en oppervlaktewater uitspoelen als nitraat.
- Ook bij het terugdringen van voedselverspilling is veel winst te behalen. Nederlanders gooien gemiddeld 33 kilo eten per jaar weg. Daarnaast verspillen we ook nog eens 65 liter dranken, voornamelijk koffie en thee.
- Eten is cultuur, en samen eten helpt om eenzaamheid tegen te gaan.
- Gezonde en duurzame voedselinnovaties, kennisvergaring, gastronomie en korte ketens versterken de (lokale) economie.
Lees er meer over in de Voedselagenda 2024–2026 van Leeuwarden.
Voedselomgeving
De gemeente besteedt ook aandacht aan een gezonde voedselomgeving in de Omgevingsvisie:
Een gezonde gemeente is een groene gemeente. Ruimte voor stadstuinen en voedselbossen brengt ons dichter bij de voedselketen en het gezonde voedsel en levert daarmee een bijdrage aan onze gezondheid.
Eén van de doelstelling is gezond eten de logische keuze maken, met name in de omgeving van scholen:
Bij een veilige en gezonde leefomgeving hoort een goede voedselomgeving waarbij gezond eten gestimuleerd wordt en ongezond eten ontmoedigd.
Verschillen per wijk
De Gezondheidsnota van de stad staat hier verder bij stil:
Naast kennis en vaardigheden wordt ons voedingsgedrag bepaald door de voedselomgeving. Deze invloed van de omgeving op ons voedingsgedrag maakt duidelijk dat niet alleen moet worden ingezet op het bevorderen van kennis en vaardigheden, maar juist ook op het aanpassen van de voedselomgeving. De voedselomgeving moet zo ingericht zijn dat de gezonde keuze de makkelijkste en betaalbaarste keuze is, wat bijdraagt aan het creëren van gelijke kansen om gezond te kunnen eten.
Daarin kijkt Leeuwarden gericht naar doelgroepen en wijken. Hoe gezond en duurzaam het voedselaanbod wel of niet is, varieert per wijk. Zoals ook in andere steden kunnen inwoners met de laagste inkomens in Leeuwarden vaak het minst gezond en duurzaam eten in hun eigen buurt.
Om dit inzichtelijk te maken, en daar vervolgens gericht beleid voor te kunnen ontwikkelen, gaat Leeuwarden de voedselomgeving van inwoners letterlijk in kaart brengen. Hierin volgt Leeuwarden het voorbeeld van de gemeente Zwolle.